به گزارش شهر و صنعت، تراز تجاری یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر بازار ارز است. کسری تراز پرداخت‌های کشور می‌تواند نوسانات زیادی در بازار ارز ایجاد کند. هر نوع بهبود در تراز تجاری می‌تواند کمک قابل توجهی به تعدیل این نوسانات و کنترل تقاضای ارز داشته باشد، به ویژه زمانی که واردات از صادرات پیشی می‌گیرد.

افزایش صادرات ایران در ۱۰ ماهه اول سال

ارزش صادرات ایران در ۱۰ ماهه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۸ درصد افزایش یافته و حجم تجارت خارجی کشور به ۱۰۴ میلیارد دلار رسیده است. این افزایش در صادرات می‌تواند به بهبود تراز تجاری ایران کمک کند و تأثیر مثبتی بر بازار ارز بگذارد.

واردات کشور و تأثیر آن بر تراز تجاری

در همین مدت، ایران حدود ۵۷.۸ میلیارد دلار برای واردات کالاهای اساسی، دارو، و کالاهای تجاری هزینه کرده است. این میزان واردات بخش زیادی از نیازهای ارزی کشور را تأمین کرده است. با این حال، تراز تجاری کشور همچنان منفی است، به این معنا که بخشی از متقاضیان ارز باید برای تأمین ارز به بازار غیررسمی مراجعه کنند، که همین امر تقاضا را افزایش و قیمت ارز را بالا می‌برد.

تجارت خارجی و تأثیر آن بر اقتصاد ایران

اگر معاملات فروش نفت را نیز در نظر بگیریم، محمدرضا فرزین برآورد کرده که حجم تجارت کشور در این مدت بیش از ۱۴۰ میلیارد دلار بوده است. این آمار نشان می‌دهد که با وجود تحریم‌ها، ایران همچنان اقتصادی باز با حجم بالای تعاملات بین‌المللی دارد.

وضعیت تراز تجاری کشور در طول سال‌ها

آمارهای اقتصادی ایران از سال ۱۳۸۰ تا ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که در تمام این سال‌ها، حساب جاری غیر از نفت کشور منفی بوده است. این نشان‌دهنده این است که واردات از صادرات غیرنفتی بیشتر بوده و باعث ایجاد تراز تجاری منفی شده است.

مشکل خام‌فروشی و تاثیر آن بر تراز تجاری

خام‌فروشی و کاهش ارزآوری

یکی از مشکلات بزرگ که تراز تجاری ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهد، خام‌فروشی است. مسئولان اقتصادی بارها بر لزوم کاهش خام‌فروشی و ایجاد زنجیره ارزش در صنعت تاکید کرده‌اند. با این حال، آمارها نشان می‌دهند که ایران هنوز در این زمینه موفقیت‌های قابل توجهی نداشته است و این موضوع موجب پایین بودن ارزش صادرات کالاهای ایران نسبت به واردات می‌شود.

تراز تجاری

آمارهای صادرات و واردات کشور

در ۱۰ ماهه اول سال جاری، ایران ۱۲۷ میلیون تن کالا به ارزش ۴۷.۷۵ میلیارد دلار صادر کرده است. در مقابل، واردات کشور ۳۰ میلیون تن کالا به ارزش ۵۶ میلیارد دلار بوده است. این آمار نشان می‌دهد که حجم صادرات غیرنفتی بیش از چهار برابر واردات بوده، اما از نظر ارزشی، تراز تجاری همچنان منفی است.

تأثیر کم‌اظهاری بر تراز تجاری منفی

کم‌اظهاری در صادرات و تأثیرات آن

کم‌اظهاری در صادرات یکی دیگر از عواملی است که بر تراز تجاری منفی ایران تأثیر گذاشته است. این مشکل بیشتر در پی سیاست‌های ارزی دستوری به وجود آمده است و بررسی‌ها نشان می‌دهند که تنها در یک سال، ۵ میلیارد دلار کم‌اظهاری صورت گرفته و منابع ارزی به کشور بازنگشته‌اند.

اقدامات دولت برای رفع مشکلات ارزی

دولت در تلاش است تا از طریق حذف تدریجی ارز نیمایی و ایجاد بازار ارز شفاف‌تر، مشکلات کم‌اظهاری و رانت‌های ارزی را کاهش دهد. این اقدامات می‌تواند به شفافیت بیشتر در بازار ارز کمک کند و از فساد اقتصادی ناشی از ارزهای چندنرخی جلوگیری کند.

کم‌اظهاری به عنوان روش فرار سرمایه

بررسی‌های پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی نشان می‌دهند که کم‌اظهاری صادرات یکی از روش‌های فرار سرمایه است که علاوه بر آسیب به تراز تجاری، می‌تواند به پولشویی و فرار مالیاتی نیز منجر شود.

نتیجه‌گیری

در نهایت، تراز تجاری به عنوان یکی از ارکان مهم اقتصادی، تأثیر زیادی بر ثبات اقتصادی و بازار ارز کشور دارد. با وجود افزایش صادرات و حجم بالای تجارت خارجی ایران، همچنان کسری تراز تجاری و وابستگی به واردات کالاهای اساسی و با ارزش افزوده بالا، چالش‌های جدی برای اقتصاد کشور به همراه دارد. مشکلاتی مانند خام‌فروشی، کم‌اظهاری در صادرات و سیاست‌های ارزی نادرست به پیچیدگی‌های این وضعیت افزوده است.

با این حال، اقدامات دولت برای شفاف‌سازی بازار ارز و حذف ارز نیمایی، به همراه تقویت زنجیره ارزش داخلی، می‌تواند به بهبود تراز تجاری کمک کرده و شرایط اقتصادی کشور را به سمت تعادل بیشتر هدایت کند. در این راستا، اصلاحات ساختاری و همکاری فعال بخش‌های اقتصادی و دولتی، راهکارهای اصلی برای بهبود وضعیت تراز تجاری و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی خواهد بود.

انتهای پیام/