شهر و صنعت خبر – صنعت آلومینیوم ایران، به عنوان یکی از پیشران‌های توسعه صنعتی و بازوی قدرتمند بخش ساختمان و صادرات غیرنفتی، این روزها در میان دو تیغه قیچی گرفتار شده است: “قطعی برق در اوج گرمای تابستان” و “محدودیت گاز در سرمای زمستان”. این ناترازی مزمن انرژی، نه تنها صنایع مادر (ذوب)، بلکه صنایع پایین‌دستی نظیر تولیدکنندگان پروفیل‌های آلومینیومی را با چالش‌های جدی در حفظ تیراژ تولید و تعهدات صادراتی مواجه کرده است.

به گزارش خبرنگار صنعتی «شهر و صنعت خبر»، آلومینیوم ذاتاً فلزی “انرژی‌بر” است. فرآیند تولید آن، از احیای آلومینا در دیگ‌های الکترولیز گرفته تا مراحل اکستروژن (شکل‌دهی پروفیل)، عملیات حرارتی (ایجینگ) و پوشش‌دهی سطحی (آنادایزینگ و رنگ)، همگی وابستگی شدیدی به جریان پایدار برق و گاز دارند. هرگونه اختلال در این زنجیره، هزینه‌های سربار سنگینی را به تولیدکنندگان تحمیل می‌کند.

خسارت‌های پنهان توقف خطوط تولید

شاید در نگاه اول، قطعی برق تنها به معنای توقف چند ساعته دستگاه‌ها باشد، اما برای یک واحد تولید پروفیل آلومینیوم ، داستان پیچیده‌تر است. یک فعال صنعتی در این حوزه به خبرنگار ما می‌گوید: «توقف ناگهانی برق در خطوط اکستروژن، باعث می‌شود بیلت آلومینیومی در داخل قالب (Die) گیر کرده و سرد شود. خروج این بیلت و پاکسازی قالب، ساعت‌ها زمان می‌برد و گاهی منجر به آسیب دیدن قالب‌های گران‌قیمت می‌شود.»

وی می‌افزاید: «زیان اصلی در بخش‌های حساس‌تر مانند کوره‌های ایجینگ (Aging Ovens) و خطوط آنادایزینگ رخ می‌دهد. کوره‌های ایجینگ که وظیفه سخت‌کاری پروفیل را دارند، باید ساعت‌ها در دمای مشخصی کار کنند. قطع گاز یا برق در میانه این فرآیند، به معنای از بین رفتن خواص مکانیکی کل محموله داخل کوره است. در خطوط آنادایزینگ نیز، قطع جریان رکتیفایرها می‌تواند باعث لک شدن و غیرقابل استفاده شدن هزاران متر پروفیل در حال پردازش شود.»

این توقف‌های مکرر، علاوه بر ضایعات مواد اولیه، باعث افزایش استهلاک ماشین‌آلات، بیکاری نیروی کار متخصص و در نهایت، تأخیر در تحویل سفارشات به پروژه‌های عمرانی و بازارهای صادراتی می‌شود که نتیجه آن، از دست رفتن اعتبار بین‌المللی صنعت آلومینیوم ایران است.

راهکار چیست؟ خودتأمینی یا حمایت دولتی؟

با توجه به اینکه چشم‌انداز روشنی برای رفع ناترازی انرژی در کوتاه‌مدت وجود ندارد، صنایع آلومینیوم بر سر یک دوراهی قرار گرفته‌اند.

گزینه اول: حرکت به سمت نیروگاه‌های خودتأمین (CHP/DG) برخی کارشناسان معتقدند صنایع پایین‌دستی و شهرک‌های صنعتی تخصصی آلومینیوم باید به سمت احداث نیروگاه‌های مقیاس کوچک گازی (DG) یا سیستم‌های تولید همزمان برق و حرارت (CHP) بروند. این راهکار، اگرچه پایداری انرژی را تضمین می‌کند، اما نیازمند سرمایه‌گذاری اولیه کلان و تضمین تأمین گاز پایدار برای این نیروگاه‌ها از سوی دولت است.

گزینه دوم: مدیریت مصرف و حمایت‌های حاکمیتی راهکار دیگر، تغییر شیفت‌های کاری به ساعات کم‌باری و استفاده از مشوق‌های وزارت نیرو است که عملاً برای صنعتی با فرآیندهای پیوسته (Continuous) دشوار است. در این میان، انتظار صنعتگران از دولت و وزارت صمت، تنها تأمین انرژی نیست، بلکه ایجاد چتر حمایتی در ایام بحران است.

فعالان این صنف معتقدند در دورانی که تولیدکننده به اجبار با قطعی برق و گاز مواجه است، دولت باید در حوزه‌هایی مانند “استمهال بدهی‌های بانکی”، “بخشودگی جرایم تأمین اجتماعی” و “تسهیل تعهدات ارزی صادراتی” انعطاف بیشتری نشان دهد تا فشار مضاعفی بر دوش تولیدکننده‌ای که چرخ کارخانه‌اش به اجبار ایستاده، وارد نشود.

صنعت پروفیل آلومینیوم، حلقه واسط مهمی بین صنعت مادر و بازار مصرف (ساختمان و صنعت) است. تداوم بی‌توجهی به نیاز انرژی این بخش، نه تنها منجر به افزایش قیمت تمام‌شده مسکن و پروژه‌های عمرانی می‌شود، بلکه یکی از مزیت‌های اصلی رقابتی ایران در بازارهای منطقه را نیز تضعیف خواهد کرد. عبور از این بحران، نیازمند دیالوگ سازنده و فوری میان سندیکای صنایع آلومینیوم و وزارتخانه‌های نیرو، نفت و صمت برای یافتن راهکاری عملیاتی پیش از رسیدن پیک‌های بعدی مصرف است.

انتهای پیام/