به گزارش شهر و صنعت، فرهنگستان‌ ها همواره نقشی برجسته و کلیدی در سیاست‌گذاری‌های علمی و فرهنگی کشور داشته‌اند و در سی و سومین جلسه هیأت امنای فرهنگستان‌ها که امروز (پنجشنبه) در فرهنگستان علوم برگزار شد، این نقش به‌طور ویژه مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت.

این نشست با حضور شخصیت‌های برجسته علمی و فرهنگی کشور، نظیر محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور، محمدرضا مخبر دزفولی، علیرضا مرندی، غلامعلی حدادعادل و مجید شاه‌حسینی، روسای فرهنگستان‌های علوم، پزشکی، زبان و ادب فارسی و هنر، در سالن ابوریحان فرهنگستان علوم برگزار گردید.

در این جلسه، مهم‌ترین موضوعاتی که به نقش فرهنگستان‌ها در فرآیندهای سیاست‌گذاری علمی و فرهنگی کشور اشاره داشت، مورد بحث و بررسی قرار گرفت. محمدرضا هاشمی گلپایگانی، عضو پیوسته فرهنگستان علوم، ضمن تأکید بر گسترش فعالیت‌های فرهنگستان‌ها در پاسخ به نیازهای علمی کشور، از اهمیت همکاری فرهنگستان‌ها با دیگر ارکان نظام و دولت سخن گفت. هاشمی با اشاره به تلاش‌های مستمر مخبر دزفولی در راستای پر کردن خلأهای علمی کشور و نیز پیگیری رهنمودهای مقام معظم رهبری در این زمینه، بر ضرورت توجه جدی به مسأله مرجعیت علمی کشور تأکید کرد و این را یک نیاز حیاتی دانست.

هاشمی همچنین انتقادهایی به برخی دیدگاه‌ها وارد ساخت که با ترجمه آثار خارجی، ادعای مرجعیت علمی دارند و از فرهنگستان‌ها خواست تا با توجه به نیازهای داخلی، در جهت تبیین و تقویت مرجعیت علمی واقعی در کشور تلاش کنند. این عضو فرهنگستان علوم همچنین به کمبود بودجه فرهنگستان‌ها اشاره کرد و خواستار تأمین منابع مالی کافی برای پاسخ‌گویی به نیازهای جدید و درخواست‌های علمی و فرهنگی مطرح شده توسط دولت و رئیس‌جمهور شد. وی در پایان، با تأکید بر نقطه‌نظر دکتر عارف مبنی بر وجود مشکلات در فرهنگستان‌ها، ابراز امیدواری کرد که این مشکلات با نگاه مسئله‌محور و رویکرد سازنده حل و فصل شوند.

فرهنگستان‌ها به‌عنوان مشاور علمی دولت باید ظرفیت خود را نشان دهند

آیت‌الله سید مصطفی محقق داماد، عضو پیوسته فرهنگستان علوم، نیز در این جلسه بر اهمیت استفاده از ظرفیت فرهنگستان‌ها به‌عنوان مشاور علمی دولت تأکید کرد. وی با اشاره به اهمیت مدیریت علمی و نقشی که فرهنگستان‌ها می‌توانند در این حوزه ایفا کنند، دو رویکرد مختلف را مطرح کرد: یکی نگاه به فرهنگستان‌ها به‌عنوان مشاور، که قادر است طرح‌ها و ایده‌های نو را ارائه دهد، و دیگری نگاه به فرهنگستان‌ها به‌عنوان مستشار، که در آن فرهنگستان‌ها به‌عنوان مرجع علمی در حل مسائل پیچیده و نیازمند تحقیق، فعالیت خواهند کرد.

آیت‌الله محقق داماد با اشاره به تجربیات خود در فرهنگستان و ارادت به شخصیت‌های علمی کشور همچون دکتر عارف و دکتر حدادعادل، خواستار توجه جدی دولت به پیشنهادات و مشاوره‌های فرهنگستان‌ها شد و تأکید کرد که این پیشنهادات باید عملیاتی و در فرآیندهای اجرایی دولت به کار گرفته شوند. وی همچنین بر لزوم معرفی علوم انسانی اسلامی، به‌ویژه در حوزه‌های فلسفه و حقوق اسلامی، به جهان تأکید کرد و خواستار حمایت از این علوم با بهره‌گیری از ظرفیت فرهنگستان‌ها شد.

فرهنگستان‌ها باید با دولت تعامل کنند و پاسخگوی نیازهای علمی و فرهنگی باشند

آیت‌الله علی‌اکبر رشاد، دیگر عضو پیوسته فرهنگستان علوم، با اشاره به حضور اعضای فرهنگستان‌ها در جایگاه‌های مهم مدیریتی کشور، این حضور را دلیلی بر ظرفیت بالای فرهنگستان‌ها دانست. وی بر لزوم پاسخگویی فرهنگستان‌ها به نیازهای علمی و فرهنگی کشور و همچنین ضرورت تعامل جدی میان فرهنگستان‌ها و دولت تأکید کرد. وی خواستار همکاری فعال فرهنگستان‌ها در زمینه‌های مختلف و ارائه مشاوره‌های علمی به‌عنوان مرجع فکری و فنی به دولت شد.

تمرکز فرهنگستان‌ها بر رصد علم و نظریه‌پردازی، نه تکرار وظایف اجرایی

نادر منتظریان، عضو هیئت امنای فرهنگستان‌ها، با انتقاد از فعالیت‌های متنوع و بعضاً غیر ضروری برخی گروه‌ها در فرهنگستان‌ها، بر لزوم تمرکز فرهنگستان‌ها بر وظایف اصلی خود، یعنی رصد علم و نظریه‌پردازی، تأکید کرد. وی معتقد بود که فرهنگستان‌ها نباید وارد فعالیت‌های اجرایی و مشابه با سایر دستگاه‌های دولتی شوند بلکه باید نقش خود را در تولید فکر و ارائه نظریات علمی و تخصصی ایفا کنند.

وی همچنین به تشکیل گروه‌های مختلف در درون فرهنگستان‌ها اشاره کرد و آن را مغایر با اساسنامه و وظایف اصلی فرهنگستان‌ها دانست و خواستار بازنگری در این فعالیت‌ها شد. منتظریان تأکید کرد که فرهنگستان‌ها باید بیش از پیش به جایگاه علمی خود توجه کرده و در راستای نظریه‌پردازی و رصد پیشرفت‌های علمی کشور تلاش کنند.

ضرورت رصد اثربخشی مصوبات فرهنگستان زبان و ادب فارسی و آسیب‌شناسی ساختار اداری کشور

محمد ابراهیم انصاری، عضو هیئت امنای فرهنگستان‌ها، در سخنان خود به لزوم رصد اثربخشی مصوبات فرهنگستان زبان و ادب فارسی پرداخت. وی از اقداماتی مانند استفاده از خط هندی و پاکستانی در تابلوهای شهرداری انتقاد کرد و خواستار توجه جدی به خط فارسی در این حوزه شد. انصاری همچنین به آسیب‌شناسی ساختار اداری کشور پرداخت و یکی از بزرگ‌ترین مشکلات کشور را ناترازی در بودجه و ایجاد تشکیلات موازی دولتی دانست.

وی در پایان با اشاره به سخنان آیت‌الله محقق داماد، بر نقش فرهنگستان‌ها به‌عنوان مستشار عالی نظام تأکید کرد و گفت که فرهنگستان‌ها باید توان خود را در شناسایی و بازسپاری موضوعات تخصصی به دولت نشان دهند و در بهبود فرآیندهای علمی و اجرایی کشور مشارکت کنند.

نتیجه‌گیری

فرهنگستان‌ها به‌عنوان نهادهای علمی و فرهنگی کلیدی، ظرفیت‌های زیادی برای کمک به سیاست‌گذاری‌های علمی و فرهنگی کشور دارند. این نهادها باید به‌عنوان مشاوران علمی دولت عمل کنند و در ایجاد راهکارهای علمی، فرهنگی و اجرایی مؤثر، نقشی تعیین‌کننده ایفا نمایند. به‌ویژه، بر اساس بحث‌های مطرح شده در سی و سومین جلسه هیأت امنای فرهنگستان‌ها، فرهنگستان‌ها باید بر رصد علم، نظریه‌پردازی، و مشاوره به دولت متمرکز شوند و از ورود به فعالیت‌های اجرایی خودداری کنند تا بتوانند به‌طور مؤثرتر در جهت رشد علمی و فرهنگی کشور گام بردارند.

انتهای پیام/