به گزارش شهر و صنعت، کاهش بحران انرژی یکی از بزرگترین چالش‌های کشور در سال‌های اخیر بوده است. ناترازی در تولید و مصرف و کاهش بحران  انرژی، به‌ویژه در بخش برق، منجر به خاموشی‌های مکرر و افزایش فشار بر سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی در فصل‌های مختلف سال شده است.

این بحران‌های انرژی تأثیرات منفی گسترده‌ای بر اقتصاد و رفاه عمومی داشته است. به همین دلیل، دولت و مسئولان صنعت برق در تلاش‌اند تا با شناسایی علل این بحران‌ها، راهکارهای مؤثری برای رفع آن‌ها ارائه دهند. یکی از راه‌حل‌های اساسی که در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است، واقعی‌سازی قیمت سوخت نیروگاهی است.

در واقع، واقعی‌سازی قیمت سوخت نیروگاهی، اقدامی است که می‌تواند تأثیرات زیادی در بهبود راندمان نیروگاه‌ها، کاهش مصرف بی‌رویه سوخت، و در نهایت کاهش بحران انرژی داشته باشد. این طرح که در برنامه هفتم توسعه نیز تأکید شده است، می‌تواند موجب ارتقاء کارایی سیستم‌های تولید انرژی شود و بحران‌های انرژی را به تدریج کاهش دهد. در این زمینه، مسئولان امر اعلام کرده‌اند که این قانون از سال آینده اجرایی خواهد شد و به‌عنوان گامی اساسی برای کاهش بحران انرژی محسوب می‌شود.

  کاهش بحران انرژی: واقعی‌سازی قیمت سوخت نیروگاهی؛ یک ضرورت اقتصادی و زیست‌محیطی

در سال‌های گذشته، یکی از مشکلات عمده در صنعت برق، تخصیص یارانه‌های زیاد به نیروگاه‌ها بوده است. این یارانه‌ها باعث شده که نیروگاه‌ها سوخت را با قیمت بسیار پایین دریافت کنند و این امر نه‌تنها هزینه‌های واقعی تولید برق را پنهان کرده است بلکه به هدررفت منابع انرژی و قاچاق سوخت نیز منجر شده است. این مشکل به‌ویژه در فصول پیک مصرف، به بحران‌های جدی در تأمین انرژی منجر می‌شود.

طبق ماده ۱۰ قانون مانع‌زدایی از صنعت برق، نیروگاه‌ها باید به‌طور واقعی و مطابق با نرخ‌های بازار، سوخت مصرفی خود را خریداری کنند و یارانه‌های دولتی باید به مصرف‌کنندگان نهایی منتقل شود. به این ترتیب، اجرای این قانون می‌تواند به‌طور مستقیم موجب کاهش هدررفت منابع انرژی شود و از سوی دیگر، نیروگاه‌ها را وادار کند تا با پرداخت قیمت واقعی سوخت، راندمان خود را افزایش دهند.

محمدحسین احمدی، کارشناس  کاهش بحران انرژی،  می‌گوید: «در حال حاضر یارانه‌هایی که به نیروگاه‌ها تعلق می‌گیرد، موجب شده که قیمت تمام‌شده سوخت برای آن‌ها تقریباً رایگان باشد. طبق قانون جدید، این یارانه‌ها باید به مصرف‌کنندگان نهایی منتقل شود و نیروگاه‌ها باید سوخت را به قیمت واقعی خریداری کنند.» این تغییرات، با توجه به اهمیت بالای موضوع، به‌عنوان گامی اساسی در راستای کاهش ناترازی‌های انرژی کشور در نظر گرفته می‌شود.

  کاهش بحران انرژی: چالش‌های ناشی از افزایش قیمت سوخت و اثرات آن بر قیمت برق

واقعی‌سازی قیمت سوخت، اقدامی است که می‌تواند بر قیمت برق نیز تأثیر بگذارد. به‌طور طبیعی، با افزایش قیمت سوخت نیروگاهی، هزینه تولید برق نیز افزایش خواهد یافت. این افزایش قیمت برق، به‌ویژه برای مصرف‌کنندگان خانگی، می‌تواند دردسرساز شود. اما کارشناسان معتقدند که این افزایش قیمت باید به‌صورت تدریجی و در راستای افزایش راندمان نیروگاه‌ها باشد تا بتواند به بهبود وضعیت انرژی کشور کمک کند.

احمدی در این زمینه توضیح می‌دهد که «در صورتی که قیمت سوخت نیروگاهی واقعی شود، نیروگاه‌ها انگیزه بیشتری برای افزایش راندمان خواهند داشت. زیرا در حال حاضر، بسیاری از نیروگاه‌ها که سوخت یارانه‌ای دریافت می‌کنند، هیچ‌گونه انگیزه‌ای برای بهبود راندمان ندارند. در نتیجه، هزینه‌های تولید برق بالا رفته و این مسئله می‌تواند بحران انرژی را تشدید کند.»

افزایش راندمان نیروگاه‌ها؛ پاسخ به  کاهش بحران انرژی با نگاه اقتصادی

یکی از چالش‌های مهم در صنعت برق، پایین بودن راندمان بسیاری از نیروگاه‌ها است. با وجود اینکه میانگین راندمان نیروگاهی در کشور به‌طور نسبی مناسب به نظر می‌رسد، اما در واقع بسیاری از نیروگاه‌ها دارای راندمان پایین‌تری هستند که این امر موجب افزایش هزینه‌ها و کاهش کارایی تولید برق می‌شود. کارشناسان انرژی بر این باورند که برای افزایش راندمان، لازم است که نیروگاه‌ها به‌طور مستقیم هزینه سوخت را بپردازند و دیگر از یارانه‌های دولتی بهره‌مند نباشند.

احمدی در این‌باره گفت: «برای افزایش راندمان نیروگاه‌ها، باید هزینه‌های واقعی سوخت به آن‌ها منتقل شود. زمانی که نیروگاه‌ها سوخت را به‌صورت رایگان یا با قیمت یارانه‌ای دریافت می‌کنند، انگیزه‌ای برای بهبود راندمان ندارند. اما با واقعی‌سازی قیمت سوخت، نیروگاه‌ها مجبور خواهند بود که از روش‌های بهینه‌تری برای تولید برق استفاده کنند.»

کاهش بحران انرژی:  ضرورت جذب سرمایه‌گذاری‌های خصوصی در صنعت برق

بخش خصوصی یکی از ارکان کلیدی برای ارتقای صنعت برق و بهبود رقابت در این بخش است. اما متأسفانه به‌دلیل قیمت پایین برق و هزینه‌های بالای تولید، بخش خصوصی از ورود به این صنعت و سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌ها امتناع می‌کند. احمدی در این‌باره اشاره می‌کند که «نیروگاه‌های خصوصی باید بتوانند با نیروگاه‌های دولتی رقابت کنند و این امر تنها در صورتی امکان‌پذیر است که قیمت سوخت به‌طور واقعی تنظیم شود. در حال حاضر، به‌دلیل یارانه‌های سوخت، نیروگاه‌های خصوصی قادر به رقابت با نیروگاه‌های دولتی نیستند.»

با واقعی‌سازی قیمت سوخت، این فرصت برای بخش خصوصی فراهم می‌شود که به رقابت بپردازد و با ارائه خدمات بهتر، موجب افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها شود. این امر می‌تواند به توسعه پایدار صنعت برق کشور کمک کند و به افزایش تولید برق از منابع مختلف، از جمله انرژی‌های تجدیدپذیر، منجر شود.

تأثیر واقعی‌سازی قیمت سوخت بر بخش دولتی و نیروگاه‌های قدیمی

یکی از چالش‌های دیگری که در این مسیر وجود دارد، مربوط به نیروگاه‌های قدیمی و با راندمان پایین است. بسیاری از این نیروگاه‌ها که بیشتر از عمر مفید خود گذشته‌اند، به‌دلیل ناترازی موجود در سیستم برق کشور هنوز در مدار فعالیت قرار دارند. اما به دلیل راندمان پایین، تولید برق از این نیروگاه‌ها نه‌تنها هزینه‌بر است بلکه موجب هدررفت منابع نیز می‌شود.

محمد رشیدی، عضو کمیسیون انرژی مجلس، در این‌باره گفت: «نیروگاه‌هایی که به‌دلیل راندمان پایین، تولید برق را به‌صرفه نمی‌کنند، باید یا ارتقا پیدا کنند یا به‌طور کلی از مدار خارج شوند. به‌عنوان مثال، برخی از این نیروگاه‌ها تنها در زمان پیک مصرف فعالیت دارند و در سایر اوقات، هیچ سوختی به آن‌ها اختصاص داده نمی‌شود.»

اجرای واقعی‌سازی قیمت سوخت از سال ۱۴۰۴ و تأثیر آن بر ناترازی انرژی

در راستای برنامه هفتم توسعه، قرار است از سال آینده، واقعی‌سازی قیمت سوخت نیروگاهی به‌طور جدی اجرایی شود. یزدان رضایی، معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزیر نیرو، در این‌باره توضیح داد که «این اقدام در راستای قانون مانع‌زدایی از صنعت برق و با هدف افزایش کارایی نیروگاه‌ها انجام خواهد شد. در گام اول، اصلاح نرخ سوخت انجام می‌شود و در گام‌های بعدی، برنامه‌های بهبود بهره‌وری نیروگاه‌ها دنبال می‌شود.»

رضایی افزود: «ما به‌طور جدی مصمم هستیم که این برنامه را در ابتدای سال ۱۴۰۴ به‌طور کامل اجرا کنیم و این طرح، آثار مشخصی بر بهبود عملکرد نیروگاه‌ها خواهد داشت. البته لازم است که سایر دستگاه‌ها همکاری لازم را در این زمینه داشته باشند.»

کاهش بحران انرژی

نتیجه‌گیری: واقعی‌سازی قیمت سوخت؛ گامی مهم در راستای کاهش بحران انرژی

واقعی‌سازی قیمت سوخت نیروگاهی یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که می‌تواند به کاهش بحران انرژی و ناترازی موجود کمک کند. این طرح علاوه بر افزایش راندمان نیروگاه‌ها، می‌تواند موجب جذب بخش خصوصی و رقابت در صنعت برق شود. همچنین، اجرای تدریجی و اصولی این قانون می‌تواند از تشدید بحران انرژی جلوگیری کند و شرایط بهتری برای تأمین پایدار برق در کشور فراهم آورد.

انتهای پیام/