به گزارش شهر و صنعت، گازهای فلر در ایران با وجود توان داخلی بالا و نیاز مبرم کشور به این منابع انرژی، هنوز به نتیجه مطلوبی نرسیده است. هدررفت گازهای فلر در این کشور باعث شده است که سالانه بیش از ۵ میلیارد دلار از منابع ارزشمند انرژی به سادگی از بین برود. این گازها که به صورت مشعل در میدان‌های نفتی سوزانده می‌شوند، نه تنها موجب هدر رفتن منابع طبیعی کشور می‌شوند، بلکه پیامدهای منفی زیادی از جمله آلودگی محیط زیست و خسارات اجتماعی نیز به دنبال دارند.

آمار جهانی فلرینگ و تبعات آن

طبق آمار شرکت بریتیش پترولیوم، در سال ۲۰۲۱ میلادی بیش از ۱۵۲ میلیارد مترمکعب گاز مشعل در دنیا سوزانده شده است. این میزان سوزاندن گاز مشعل در سطح جهانی، معادل مصرف سالانه گاز طبیعی در قاره آفریقا است و یا حدود ۳۷ درصد از مصرف سالانه گاز طبیعی اتحادیه اروپا را به خود اختصاص می‌دهد. از نظر زیست‌محیطی نیز، این فرآیند موجب انتشار بیش از ۲۴۰۰ میلیون تن گاز دی‌اکسید کربن (حدود ۱.۲ درصد از کل انتشار گاز دی‌اکسید کربن جهان) به جو کره زمین می‌شود.

گازهای فلر در ایران: آمار و واقعیت‌ها

در ایران، گازهای فلر همچنان به عنوان یک بحران انرژی، زیست‌محیطی و اقتصادی مطرح است. طبق آمار، در سال ۱۴۰۰، میزان گاز مشعل سوزانده‌شده در شرکت ملی ایران معادل ۴۱ میلیون مترمکعب در روز بوده که در مقایسه با آمار جهانی، نشان‌دهنده حجم بالای فلرینگ در این کشور است. ایران، با سوزاندن حدود ۱۸.۴ میلیارد مترمکعب گاز مشعل در سال ۲۰۲۱، پس از روسیه در رتبه دوم بیشترین میزان فلرینگ در جهان قرار دارد. این میزان سوزاندن گاز در حالی است که با توجه به نیاز مبرم کشور به منابع انرژی، این هدررفت باید متوقف شود.

عملکرد وزارت نفت در جمع‌آوری گازهای فلر

بر اساس قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه، دولت موظف به اجرای طرح‌های جمع‌آوری، مهار، کنترل و بهره‌برداری از گازهای همراه تولید نفت و مشعل در همه میادین نفتی است. وزارت نفت ایران نیز اقداماتی در این زمینه انجام داده است، اما به رغم توان داخلی و وجود طرح‌های مختلف، تنها حدود ۵ درصد از این گازها جمع‌آوری شده است. این روند نگران‌کننده، در حالی که ایران از پتانسیل بالایی برای تبدیل گازهای فلر به منابع انرژی استفاده نشده برخوردار است، نیاز به اراده سیاسی و برنامه‌ریزی دقیق‌تری دارد.

چالش‌ها و موانع جمع‌آوری گازهای فلر

جمع‌آوری گازهای فلر در ایران با موانع متعددی روبه‌رو است. مهم‌ترین چالش‌ها شامل عدم جذابیت مالی پروژه‌های جمع‌آوری گازهای فلر در مقایسه با سایر پروژه‌های وزارت نفت، عدم وجود رویکرد تشویقی-تنبیهی برای شرکت‌های تابعه وزارت نفت و عدم مشارکت مؤثر بخش خصوصی است. علاوه بر این، نبود زیرساخت‌های مناسب برای جمع‌آوری و استفاده از این گازها نیز از دیگر موانع اصلی در این مسیر به شمار می‌آید.

تجربیات جهانی در کاهش فلرینگ و استفاده از گازهای فلر

کشورهای مختلفی نظیر روسیه، آمریکا، الجزایر و چین که حجم بالایی از فلرینگ را دارند، با استفاده از قوانین الزامی، مشوق‌های مالی و اصلاح بازارهای گاز تلاش کرده‌اند تا میزان سوزاندن گاز مشعل را کاهش دهند. تجربیات این کشورها نشان می‌دهد که برای کاهش فلرینگ، قوانین و مقررات باید ضمانت اجرایی قوی داشته باشند و از جامعیت کافی برخوردار باشند. این کشورها با اجرای قوانین سختگیرانه، به نتایج مثبتی در جمع‌آوری گازهای فلر دست یافته‌اند و این تجربیات می‌تواند برای ایران نیز مفید باشد.

برنامه هفتم توسعه و جمع‌آوری گازهای فلر

در برنامه هفتم توسعه، هدف‌گذاری برای جمع‌آوری گازهای فلر در ایران مشخص شده است. طبق این برنامه، قرار است سالانه ۱۱۵ میلیارد مترمکعب از گازهای مشعل جمع‌آوری شده و به ظرفیت تولید گاز کشور افزوده شود. این امر می‌تواند نه تنها موجب بهینه‌سازی مصرف گاز در کشور شود، بلکه به کاهش آلودگی هوا و حفظ محیط زیست نیز کمک کند.

گازهای فلر

چالش‌های بزرگ در غرب کارون: نیاز به توجه فوری

منطقه غرب کارون، که یکی از بزرگ‌ترین میادین نفتی ایران است، همچنان با مشکل فلرینگ و سوزاندن گازهای مشعل مواجه است. این مسئله نه تنها به آلودگی شدید هوا منجر می‌شود، بلکه در شرایط کمبود گاز و برق، هدررفت منابع انرژی را به همراه دارد. در حال حاضر، میادین نفتی بزرگ نظیر آزادگان، یاران و جفیر از جمله مناطقی هستند که نیاز به توجه فوری در زمینه جمع‌آوری گازهای فلر دارند. برای حل این مشکل، نیازمند همت مدیران صنعت نفت و توجه به برنامه‌های توسعه‌ای کشور هستیم.

آینده گازهای فلر در ایران: نیاز به تغییر رویکرد در برنامه هفتم توسعه

با توجه به مشکلات موجود، برنامه هفتم توسعه می‌تواند نقطه عطفی در جمع‌آوری گازهای فلر و کاهش فلرینگ در ایران باشد. با وجود چالش‌های موجود، امیدواری‌ها برای اجرای این برنامه و تحقق اهداف آن همچنان وجود دارد. در صورتی که دولت به طور جدی و با اتخاذ رویکردهای جدید، اقدامات لازم را انجام دهد، می‌توان به آینده‌ای روشن‌تر در زمینه جمع‌آوری گازهای فلر در ایران امیدوار بود.

نقش بخش خصوصی در جمع‌آوری گازهای فلر

یکی از کلیدی‌ترین عوامل در موفقیت طرح‌های جمع‌آوری گازهای فلر در ایران، مشارکت مؤثر بخش خصوصی است. در بسیاری از کشورهای پیشرفته، بخش خصوصی با همکاری دولت توانسته است نقش چشمگیری در کاهش فلرینگ ایفا کند. در ایران، اگرچه بخش خصوصی به‌طور محدود در برخی پروژه‌ها حضور داشته است، اما هنوز به طور کامل از ظرفیت‌های این بخش برای جمع‌آوری گازهای فلر استفاده نشده است. برای جلب مشارکت بیشتر بخش خصوصی، لازم است که دولت مشوق‌های مالی، تسهیلات و تضمین‌های قانونی مناسب را فراهم کند تا سرمایه‌گذاری در این حوزه برای بخش خصوصی جذاب‌تر شود.

اهمیت بهبود فناوری‌های جمع‌آوری گازهای فلر

در کنار مشارکت بخش خصوصی، توسعه و بهبود فناوری‌های جمع‌آوری گازهای فلر از دیگر عواملی است که می‌تواند به کاهش هدررفت گاز و بهره‌برداری از این منابع کمک کند. در حال حاضر، بسیاری از فناوری‌های نوین در جهان برای جمع‌آوری و استفاده از گازهای فلر در حال توسعه هستند. استفاده از این فناوری‌ها نه تنها می‌تواند به کاهش آلودگی محیط زیست کمک کند، بلکه با تبدیل گازهای مشعل به منابع قابل استفاده، به بهبود تأمین انرژی کشور نیز منجر خواهد شد. بنابراین، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه فناوری‌های جدید جمع‌آوری گازهای فلر، به عنوان یک اولویت ملی باید در دستور کار قرار گیرد.

انتهای پیام/