کالابرگ الکترونیک؛ مرحله جدید اجرای طرح

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده است که دولت در راستای حمایت از معیشت خانوارها، به‌ویژه اقشار کم‌درآمد، اجرای مرحله نخست کالابرگ الکترونیک را تا ۱۰ اسفند عملیاتی خواهد کرد. در این طرح، سه دهک نخست جامعه ۵۰۰ هزار تومان و دهک‌های سوم تا هفتم ۳۵۰ هزار تومان اعتبار دریافت خواهند کرد. این کالابرگ شامل ۱۱ قلم کالای اساسی بوده و ۷۰ درصد جامعه را در بر خواهد گرفت.

کالابرگ الکترونیک در مقایسه با حمایت‌های معیشتی سایر کشورها

حمایت‌های دولتی از معیشت خانوارها به ایران محدود نمی‌شود. بسیاری از کشورهای پیشرفته نیز از شیوه‌های گوناگونی برای کمک به اقشار آسیب‌پذیر استفاده می‌کنند. دولت‌های مختلف با ارائه یارانه‌های غذایی، تسهیلات مالی و سیستم‌های حمایتی مشابه، تلاش می‌کنند تا از افزایش فشار اقتصادی بر مردم جلوگیری کنند.

تاریخچه حمایت‌های دولتی در ایران

نظام حمایتی دولت ایران به دهه ۶۰ و سیستم کوپنی بازمی‌گردد که در دوران جنگ تحمیلی اجرا شد. این سیستم در دهه ۷۰ به‌تدریج کنار گذاشته شد و با هدفمندی یارانه‌ها، مدل حمایت معیشتی تغییر یافت. اما با افزایش تورم، اثرگذاری یارانه‌های نقدی کاهش پیدا کرد و نیاز به یک راهکار جدید احساس شد.

دلایل بازگشت کالابرگ الکترونیک

در سال ۱۴۰۱، دولت تصمیم گرفت مدل حمایت از خانوارها را تغییر دهد و به‌جای تخصیص ارز ترجیحی به کالاهای اساسی، یارانه نقدی ارائه دهد. اما به‌دلیل افزایش تورم و کاهش قدرت خرید، این مدل کارایی خود را از دست داد. در نتیجه، سیاست جدیدی برای جایگزینی یارانه نقدی با کالابرگ الکترونیک تدوین شد که بتواند فشار اقتصادی را کاهش دهد.

ساختار اجرای کالابرگ الکترونیک

از اواخر سال ۱۴۰۱، دولت تصمیم گرفت که یارانه نقدی را به‌صورت اختیاری در قالب کالابرگ الکترونیکی ارائه دهد. در ابتدا این طرح تنها شامل دهک‌های پایین درآمدی و مددجویان نهادهای حمایتی بود، اما به‌مرور دامنه آن گسترش یافت و در پایان سال ۱۴۰۲ هفت دهک درآمدی را پوشش داد.

افزایش مشارکت در کالابرگ الکترونیک

اجرای کالابرگ الکترونیک در ابتدا با استقبال کمی مواجه شد، اما پس از اعمال تغییرات، میزان مشارکت افزایش یافت. در سال ۱۴۰۲، دولت ضمن افزایش مبلغ یارانه تشویقی، امکان خرید آسان‌تر کالاهای اساسی را فراهم کرد که منجر به افزایش استقبال خانوارها از این طرح شد.

تأثیر کالابرگ الکترونیک بر اقتصاد خانوار

کالابرگ الکترونیک نقش مهمی در حمایت از معیشت خانوارها ایفا کرده است. این طرح علاوه بر تأمین کالاهای اساسی، موجب توزیع عادلانه‌تر منابع یارانه‌ای شده و به خانوارهای کم‌درآمد کمک کرده است تا قدرت خرید خود را حفظ کنند.

اجرای طرح فجرانه

طرح فجرانه که از بهمن ۱۴۰۲ آغاز شد، نسخه‌ای تکامل‌یافته از کالابرگ الکترونیک بود که یارانه تشویقی را افزایش داد و دسترسی مردم به کالاهای اساسی را ساده‌تر کرد. در این طرح، ۱۷ میلیون سرپرست خانوار مشارکت کردند که نشان از استقبال گسترده مردم دارد.

سه مرحله اصلی اجرای کالابرگ الکترونیک

• مرحله اول: اجرای آزمایشی در دهک‌های کم‌درآمد
• مرحله دوم: گسترش به پنج و سپس هفت دهک
• مرحله سوم: آغاز طرح فجرانه و افزایش یارانه تشویقی

هزینه اجرای کالابرگ الکترونیک

بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، هزینه اجرای این طرح تا شهریور ۱۴۰۲ حدود ۱۰۰۰ میلیارد تومان بود، اما با افزایش دامنه مشمولان، این رقم تا پایان سال ۱۴۰۲ به ۹ هزار میلیارد تومان رسید. در چهار ماه پایانی سال، اجرای طرح فجرانه هزینه دولت را به ۳۲ هزار میلیارد تومان افزایش داد.

کالابرگ الکترونیک

چالش‌های مالی و پرداخت مطالبات فروشگاه‌ها

با افزایش حجم مشارکت، دولت با چالش‌هایی در تأمین منابع مالی مواجه شد و برخی مطالبات فروشگاه‌ها با تأخیر پرداخت شد. با این حال، تا نیمه اول سال ۱۴۰۳ این مطالبات تسویه گردید.

جمع‌بندی

کالابرگ الکترونیک یکی از مهم‌ترین طرح‌های حمایتی دولت در سال‌های اخیر بوده که با هدف حفظ قدرت خرید خانوارها و کاهش فشارهای تورمی اجرا شده است. با وجود برخی چالش‌ها، این طرح توانسته است به اقشار مختلف جامعه کمک کند و در آینده نیز می‌تواند به عنوان یک سیاست پایدار حمایتی ادامه یابد.

انتهای پیام/