به گزارش شهر و صنعت، صنایع پتروشیمی ایران در سال‌های اخیر با چالش‌های زیادی روبرو بوده است. یکی از مهم‌ترین مشکلات این صنعت، طرح‌های پتروشیمی نیمه‌تمام و تنها روی کاغذ باقی‌مانده است که هیچ‌گونه پیشرفتی در واقعیت نداشته‌اند.

این طرح‌ها در حالی که منابع زیادی از سرمایه کشور را به خود اختصاص داده‌اند، به دلیل مشکلات مختلف از جمله عدم توجیه اقتصادی، مشکلات زیست‌محیطی و عدم تطابق با شرایط منطقه‌ای، هنوز به بهره‌برداری نرسیده‌اند. با توجه به اهمیت صنایع پتروشیمی در اقتصاد کشور، تلاش برای تعیین تکلیف این طرح‌ها می‌تواند به رونق این صنعت و بازگشت سرمایه‌های معطل به چرخه اقتصادی کمک کند.

صنایع پتروشیمی یکی از ارکان اصلی زنجیره نفت و گاز در ایران است و به‌طور مستقیم بر تکمیل زنجیره ارزش و افزایش ارزآوری کشور تاثیرگذار است. در این راستا، ایجاد طرح‌های جدید و توسعه این صنعت به شدت مورد توجه قرار گرفته است.

اما متاسفانه در دهه‌های اخیر، برخی از طرح‌ها به دلیل مسائل مختلف از جمله نبود منابع مالی و زیرساخت‌های لازم به نتیجه نرسیده‌اند. در این میان، طرح‌های پتروشیمی نیمه‌تمام یا به‌اصطلاح “پتروشیمی‌های کاغذی” به یکی از دغدغه‌های اصلی تبدیل شده‌اند که در حال حاضر باید برای تعیین تکلیف آنها اقدام جدی صورت گیرد.

وضعیت طرح‌های نیمه‌تمام و چالش‌های پیش رو

صنایع پتروشیمی ایران در طول سال‌های اخیر با تعدادی طرح پتروشیمی نیمه‌تمام و بلاتکلیف روبرو بوده است. این طرح‌ها که اغلب در اثر فشارهای سیاسی یا مشاوره‌های نادرست به تصویب رسیده‌اند، در نهایت به دلیل مشکلات مختلف از جمله کمبود منابع آبی، مسائل زیست‌محیطی، نبود توجیه اقتصادی و عدم تطابق با نیازهای واقعی بازار، هنوز در مراحل ابتدایی ساخت قرار دارند و به بهره‌برداری نرسیده‌اند.

برای مثال، طرح‌های پتروشیمی گلستان، پلی‌اتیلن دهدشت، پتروشیمی زنجان و برخی دیگر از طرح‌های مشابه که بعد از گذشت سال‌ها هنوز در وضعیت بلاتکلیف قرار دارند، نمونه‌هایی از این طرح‌ها هستند که به‌طور عمده برای جذب تسهیلات و زمین‌های دولتی راه‌اندازی شده‌اند، اما هیچ‌گونه پیشرفتی در مسیر عملیاتی شدن نداشته‌اند.

چرا طرح‌های پتروشیمی نیمه‌تمام به بهره‌برداری نرسیده‌اند؟

<pیکی از دلایل اصلی بلاتکلیفی طرح‌های پتروشیمی نیمه‌تمام، کمبود منابع آبی در بسیاری از مناطق است. برای مثال، در منطقه بروجن، کمبود آب به یکی از بزرگ‌ترین موانع راه‌اندازی این پتروشیمی تبدیل شده است. علاوه بر این، در مناطقی مانند دهدشت و زنجان که طرح‌های پتروشیمی کلنگ‌زنی شده‌اند، مشکلات زیست‌محیطی و نداشتن زیرساخت‌های مناسب باعث شده است که این طرح‌ها حتی پس از گذشت سال‌ها، همچنان در مراحل ابتدایی باقی بمانند.

بسیاری از این طرح‌ها به‌ویژه آنهایی که از ابتدا بدون مطالعه دقیق و واقعیات اقتصادی به مرحله اجرا رسیدند، به منابعی تبدیل شده‌اند که هیچ بهره‌برداری از آنها انجام نشده است.

تلاش برای تعیین تکلیف طرح‌های پتروشیمی نیمه‌تمام

در سالی که به‌عنوان «سرمایه‌گذاری برای تولید» نامگذاری شده است، شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران تلاش‌های جدی را برای تعیین تکلیف طرح‌های پتروشیمی نیمه‌تمام آغاز کرده است. این طرح‌ها به سه گروه سبز، قرمز و زرد تقسیم‌بندی شده‌اند که هرکدام وضعیت خاص خود را دارند. طرح‌های سبز، طرح‌هایی هستند که پیشرفت قابل توجهی داشته‌اند و باید مورد حمایت قرار گیرند تا به بهره‌برداری برسند.

طرح‌های قرمز، طرح‌هایی هستند که به‌طور صوری و بدون هدف‌گذاری دقیق برای استفاده از منابع کشور مانند زمین و تسهیلات راه‌اندازی شده‌اند و هیچ‌گونه اقدامی برای اجرای آنها صورت نگرفته است. این طرح‌ها در حال حاضر با برچسب “قرمز” شناخته می‌شوند و باید یا به بهره‌برداری برسند یا لغو شوند. طرح‌های زرد نیز به طرح‌هایی اطلاق می‌شود که هنوز نیاز به مطالعه بیشتر دارند یا باید فعال‌تر شوند تا به مرحله بهره‌برداری برسند.

ضرورت پایان دادن به پتروشیمی‌های کاغذی

صنایع پتروشیمی به‌عنوان یکی از صنایع ارزآور و اشتغال‌زا در ایران، نیازمند حمایت و توجه ویژه است. اما وجود طرح‌های “پتروشیمی کاغذی” که تنها روی کاغذ تصویب شده‌اند و هیچ‌گونه پیشرفتی در زمینۀ عملیاتی نداشته‌اند، باعث هدررفت منابع ملی و ایجاد باری سنگین بر دوش اقتصاد کشور می‌شود.

این طرح‌ها که به‌طور عمده به دلیل توصیه‌های غیرکارشناسی و فشارهای سیاسی تصویب شده‌اند، اکنون باید تعیین تکلیف شوند تا از هدررفت بیشتر منابع جلوگیری شود. این اقدامات می‌تواند به تأمین منابع مالی لازم برای طرح‌های فعال و با توجیه اقتصادی کمک کند و فرصتی برای سایر سرمایه‌گذاران واقعی فراهم آورد.

برخورد با طرح‌های کاغذی در انجمن صنفی صنایع پتروشیمی

دبیرکل انجمن صنفی صنایع پتروشیمی ایران نیز در این راستا تأکید کرده است که فقط طرح‌هایی که پیشرفت ملموس و واقعی دارند، می‌توانند به عضویت انجمن درآیند. وی بیان کرد که طرح‌هایی که فقط مجوز دریافت کرده‌اند و هیچ‌گونه اقدام عملی در جهت اجرای آنها صورت نگرفته است، نباید جزو اعضای انجمن قرار بگیرند.

به گفته وی، هر کسی که مجوز طرحی را دریافت کرده باشد، باید یا اقدام به اجرای آن کند یا مجوز صادرشده باطل شود. این برخورد سخت‌گیرانه می‌تواند به جلوگیری از گسترش “پتروشیمی‌های کاغذی” کمک کند و زمینه را برای اجرای طرح‌های واقعی و توانمند فراهم آورد.

راه‌اندازی طرح‌های جدید پتروشیمی و آینده صنایع پتروشیمی

با توجه به اهمیت صنایع پتروشیمی در توسعه اقتصادی کشور، شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران در سال جاری ۱۸ طرح جدید پتروشیمی را با مجموع ارزش ۵ میلیارد دلار به مرحله بهره‌برداری خواهد رساند. این طرح‌ها نه‌تنها ظرفیت تولید ۹ میلیون تن محصول جدید را ایجاد خواهند کرد، بلکه برخی از محصولات تولیدی این واحدها برای نخستین بار در کشور تولید خواهند شد.

این پروژه‌ها می‌توانند گامی مؤثر در جهت توسعه این صنعت و تأمین نیاز داخلی و صادراتی کشور باشند. با بهره‌برداری از این طرح‌ها، همچنین اشتغال‌زایی گسترده‌ای در مناطق مختلف کشور ایجاد خواهد شد که به رونق اقتصادی و کاهش بیکاری کمک می‌کند.

انتهای پیام/