این روزها خرابی‌های مکرر پله‌های برقی و آسانسورهای ایستگاه‌های مترو تهران به مشکلی جدی برای شهروندان تبدیل شده، مشکلی که گر چه از آن با عنوان «موقت» یاد می‌شود، اما سال‌هاست به صورت مزمن گریبان مسافران شه زیرزمینی را گرفته و وعده‌های مکرر مسوولان هم تاکنون نتوانسته گره‌ای از آن باز کند.

در ساعات پرتردد صبحگاهی، هزاران نفر از شهروندان تهرانی وارد ایستگاه‌های مترو می‌شوند، ایستگاه‌هایی مانند آزادگان، تئاترشهر، امام خمینی (ره)، هفتم تیر، ولیعصر، حقانی، علی‌آباد، تجریش و دیگر ایستگاه‌ها که عمده آنها با پله‌برقی‌ها و آسانسورهای ناسالم فعالیت دارند که در عمل برای برخی افراد غیرقابل استفاده هستند.

مادر جوانی که با کالسکه کودک خود را حمل می‌کند، در ایستگاه شهدای هفتم تیر متروی تهران با چهره‌ای خسته و مستاصل می‌گوید: هر روز باید کالسکه را بغل کنم و از پله‌ها بالا و پایین بروم. این روزها بسیاری از مسافران برای استفاده از مترو به نوعی پشیمان هستند چون مجبورند روزانه در چندین خط از پله استفاده کنند که خستگی روزانه و خسته شدن از این روند، تا حدودی این افراد را به ستوه آورده است.

او اضافه کرد که پله‌برقی از کار افتاده و هیچ ماموری هم کمک نمی‌کند، این وضعیت واقعا طاقت‌فرساست. نمی‌دانم چه کسی باید جوابگو باشد، مسوولان و متولیان مترو هم که انگار خواب هستند.

در ایستگاه دروازه دولت هم محمدرضا حیدری ۶۵ ساله‌ عصا به دست با چهره‌ای خسته و عصبانی از خرابی پله‌برقی این گونه گلایه می‌کند: دیگه برام سخته از پله پایین بروم و بالا بیایم چند بار زمین خوردم، در چنین شرایطی همه فقط نگاه می‌کنند از متولیان مترو تا مردم. نمی‌دانم باید این درد را چه کسی درمان کند شهرداری تهران و متولیان مترو که خودشان استفاده نمی‌کنند که درد مردم را بفهمند و چاره کنند.

وی ادامه داد: اگر خط ویژه را از مسوولان بگیرند و اجازه تردد ندهند، یک روز در شلوغی خیابان‌ها با خودرو تردد کنند یا در میان ازدحام جمعیت فراوان در مترو و خرابی پله‌های برقی و نبود آسانسور از این وسیله حمل و نقل عمومی استفاده کنند شاید آن زمان فکری به حال مردم بکنند اما اکنون هیچ درکی از مشکلات مردم نداشته و نمی‌توانند مردم را درک کنند.

خرابی پله‌های برقی گاهی چنان رایج شده که برخی شهروندان حتی آن را به عنوان بخشی از معماری ایستگاه‌ها تصور می‌کنند اما مشکل به همین‌جا ختم نمی‌شود چرا که افراد کم‌توان، سالمندان و مادران دارای کودک، بیش از همه با این کمبود دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

در ایستگاه جهاد، خانم جوانی که هر روز از مترو برای رفت‌وآمد به محل کارش استفاده می‌کند، به خبرنگار ایرنا گفت: یک روز عجله داشتم و مجبور شدم از پله‌برقی خاموش بالا بروم. پاشنه کفشم شکست و نزدیک بود زمین بخورم. اصلا چرا باید اینقدر پله‌های برقی ایستگاه‌های مترو خراب باشند؟

مدیران شهری طی سال‌های اخیر وعده‌های زیادی برای اصلاح این وضعیت داده‌اند، بارها اعلام شده قطعات وارداتی خریداری شده، تعمیرکاران آموزش دیده‌ و بودجه لازم تخصیص یافته است اما عملا تغییری در وضعیت مشاهده نمی‌شود.

در همین حال آقای شهاب‌الدین کریمی، کارمند بانک که از ایستگاه صادقیه مترو برای رسیدن به محل کار و زندگی خود استفاده می‌کند، با نگاهی طعنه‌آمیز خطاب به من می‌گوید: هر وقت مسوولی میاد مصاحبه می‌کند و می‌گوید مشکل پله‌برقی‌ها به زودی حل می‌شود، مطمئن می‌شوم تا ۶ ماه دیگر هم خبری از بهبود شرایط نیست.

کریمی طوری حرف می‌زد که انگار تمام مشکلات مترو به گردن خبرنگار ایرنا است و در این راستا به وظیفه خود عمل نکرده است!

در گزارش‌های رسمی منتشر شده از سوی شرکت بهره‌برداری مترو تهران، عمده دلایل خرابی به نبود قطعات یدکی، فرسودگی تجهیزات و تحریم‌ها نسبت داده شده است اما کارشناسان حوزه حمل‌ونقل شهری بر این باورند که ضعف در مدیریت نگهداری و نبود برنامه تعمیرات پیشگیرانه، عامل اصلی این مشکلات است.

از سوی دیگر، گروه‌های معلولین نیز با محدودیت‌های شدیدی در هنگام استفاده از مترو مواجه‌ هستند، عدم کارکرد آسانسورها در ایستگاه‌هایی که اصلا رمپ هم ندارند، عملا به معنای حذف این گروه از امکان استفاده از مترو است.

بررسی‌های میدانی خبرنگار ایرنا در خطوط مختلف مترو نشان می‌دهد که در برخی ایستگاه‌های پررفت‌ وآمد، دست‌کم یکی از پله‌برقی‌ها یا آسانسورها از کار افتاده‌ و در بعضی موارد حتی چند ماه گذشته و هیچ اقدامی برای تعمیر آن صورت نگرفته است.

مسئولان شرکت بهره‌برداری مترو تهران چندی پیش اعلام کرده بودند که با مشکلات تامین قطعات به دلیل تحریم‌ها مواجه‌ایم، اما با استفاده از توان داخلی، روند تعمیرات تسریع شده و به‌زودی شاهد بهبود وضعیت خواهیم بود. با این حال، بسیاری از شهروندان نسبت به تحقق این وعده‌ها تردید دارند چرا که تجربه سال‌های گذشته نشان داده که فاصله میان وعده تا عمل، گاه فاصله بسیار زیادی است.

یکی از مسئولان شرکت بهره‌برداری مترو تهران در اظهاراتی با اشاره به برخی گزارش‌ها درباره خاموشی پله‌برقی‌ها گفته بود: در طول روز ممکن است برخی از این دستگاه‌ها به دلیل نقص فنی یا دستکاری توسط برخی افراد غیرمسوول برای مدت کوتاهی از چرخه فعالیت خارج شود اما چیزی به نام خاموشی دائمی پله برقی در ایستگاه‌های مترو تهران نداریم.

وی تاکید کرده بود که تنها در مواردی که نیاز به تعمیرات اساسی باشد، ممکن است یک پله‌برقی بین ۱۰ تا ۲۰ روز غیرفعال باشد تا قطعات آن تعویض و تعمیر شود که در این شرایط با نصب بنر اطلاع‌رسانی لازم به مسافران انجام می‌شود البته که این موضوع امری طبیعی در نگهداری تجهیزات پرتردد شهری است.

درباره افراد کم توان، برخی کارشناسان حمل‌ونقل پیشنهاد داده‌اند که نیروهای خدماتی ویژه برای کمک به این افراد در متروها مستقر شوند یا اپلیکیشنی برای نمایش آنلاین وضعیت پله‌برقی‌ها و آسانسورها راه‌اندازی شود تا شهروندان پیش از ورود به ایستگاه، تصمیم آگاهانه‌تری بگیرند.

تجربه تلخ استفاده از ایستگاه‌هایی که تسهیلات حیاتی آنها از کار افتاده‌اند، به یکی از چالش‌های روزمره ساکنان پایتخت بدل شده است، چالشی که با چند پیچ و مهره و اندکی اراده، شاید بتوان گره از آن گشود.

نکته قابل توجه برای مدیران شهری و توده مردم آن است که تهیه این گزارش، حاصل پیگیری، تحقیق و دریافت گزارش‌های مردمی در بازه زمانی پنج ماهه است.